Phó Tổng thống Kamala Harris đã công bố một loạt đề xuất kinh tế nhằm ngăn chặn giá tạp hóa leo thang bằng cách cấm tình trạng đầu cơ và “thổi giá”.
Sáng kiến này là một phần trong kế hoạch kinh tế của bà Harris nhằm giải quyết nỗi lo lắng của nhiều cử tri về vấn đề chi phí sinh hoạt. Mặc dù tỷ lệ lạm phát gần đây đã giảm xuống dưới 3%, nhưng giá thực phẩm vẫn cao hơn đáng kể so với ba năm trước, với mức tăng 21%.
Chiến dịch tranh cử của bà Harris lập luận rằng giá các mặt hàng ở các chuỗi siêu thị lớn đang được duy trì ở mức cao mặc dù chi phí sản xuất đã ổn định. Điều này giúp mang về cho các chuỗi siêu thị khoản lợi nhuận kỷ lục trong hai thập niên.
Tuy nhiên, đề xuất của bà Harris đang vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích từ các nhà kinh tế. Các chuyên gia cho rằng kế hoạch này khó có thể giải quyết nguyên nhân gốc rễ của tình trạng tăng giá thực phẩm. Bên cạnh đó, việc kiểm soát giá còn có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn như làm “bóp méo” thị trường và giảm nguồn cung.
Ông Scott Lincicome tại Viện Cato cho rằng mục tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp không phải là nguyên nhân khiến giá tạp hóa tăng cao. Theo ông, các yếu tố như gián đoạn chuỗi cung ứng và chi phí lao động tăng trong thời kỳ đại dịch mới là nguyên nhân sâu xa của vấn đề. Chuyên gia kinh tế nông nghiệp Glynn Tonsor cũng đồng tình với quan điểm này, viện dẫn các chi phí như chăn nuôi, chế biến thịt và vận chuyển đều gia tăng trong thời gian qua.
Trong khi đó, ông Luis Cabral tại Đại học New York đặt câu hỏi về sự cần thiết phải có một luật liên bang chống “thổi giá” khi mà nhiều tiểu bang đã ban hành luật tương tự. Ông cảnh báo rằng các biện pháp như vậy có thể tác động tiêu cực đến thị trường, tương tự như các mô hình tăng giá đột biến, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung.
Dù vậy, đề xuất của bà Harris vẫn được nhiều cử tri tán thành. Một số người coi đây là bước đi cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng trước tình trạng các tập đoàn “thổi giá”. Tuy nhiên, khả năng đề xuất này trở thành luật là không cao, khi nhiều người chỉ trích cho rằng nó mang động cơ chính trị hơn là vì mục tiêu kinh tế.
Cựu Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích kế hoạch của bà Harris, so sánh sáng kiến này với các biện pháp kiểm soát giá gây phản tác dụng ở Venezuela. Hiện cuộc tranh luận về tính khả thi và tác động của kế hoạch này vẫn đang diễn ra sôi nổi trước thềm cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
